اختلال شخصیت دوریگزین (اجتنابی) چیست؟
اختلال شخصیت دوریگزین (Avoidant Personality Disorder – AVPD) که به آن اختلال شخصیت اجتنابی نیز گفته میشود، نوعی اختلال شخصیت است که با الگوی رفتاری و فکری مشخصی از جمله ترس و اضطراب شدید از طرد شدن، شرمساری و حقارت، و تمایل شدید به اجتناب از موقعیتهای اجتماعی مشخص میشود.
افراد مبتلا به این اختلال معمولاً از ایجاد روابط صمیمی و نزدیک خودداری میکنند زیرا میترسند که طرد شوند یا مورد سرزنش و قضاوت قرار بگیرند. آنها همچنین از موقعیتهایی که ممکن است در آنها مورد توجه یا ارزیابی قرار بگیرند، مثل صحبت در جمع یا حضور در مهمانی ها اجتناب میکنند.
برخی از علائم رایج اختلال شخصیت دوریگزین عبارتند از:
- ترس و اضطراب شدید از طرد شدن، شرمساری و حقارت: این افراد معمولاً تصور میکنند که به اندازه کافی خوب نیستند و لایق عشق و پذیرش نیستند. آنها میترسند که دیگران آنها را رد کنند یا مسخره کنند.
- تمایل شدید به اجتناب از موقعیتهای اجتماعی: آنها از موقعیتهایی که ممکن است در آنها مورد توجه یا ارزیابی قرار بگیرند اجتناب میکنند، مثل صحبت در جمع، حضور در مهمانی ها، یا مصاحبه شغلی.
- احساس کمبود عزت نفس و اعتماد به نفس: این افراد معمولاً احساس میکنند که به اندازه کافی خوب نیستند و چیزی برای ارائه به دیگران ندارند.
- دشواری در ایجاد و حفظ روابط صمیمی: آنها از صمیمیت عاطفی با دیگران میترسند زیرا میترسند که آسیب ببینند.
- حساسیت شدید به انتقاد: هر گونه انتقاد یا مخالفت را حمله شخصی تلقی میکنند و به راحتی عصبانی و پرخاشگر میشوند.
- تمایل به انزوا و گوشهگیری: آنها ترجیح میدهند تنها باشند تا از احتمال طرد شدن یا قضاوت شدن جلوگیری کنند.
- ترس از شکست: آنها از آزمایش کردن چیزهای جدید میترسند زیرا میترسند که شکست بخورند و مورد تمسخر قرار بگیرند.
- بیتفاوتی ظاهری: ممکن است به نظر برسد که به هیچ چیزی علاقه ندارند یا هیچ احساسی ندارند.
توجه به این نکته مهم است که همه افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین همه این علائم را تجربه نمی کنند و شدت این علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
اگر فکر می کنید شما یا کسی که می شناسید ممکن است به اختلال شخصیت دوریگزین مبتلا باشد، مهم است که از یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط کمک بگیرید. درمان معمولاً شامل روان درمانی است، اما در برخی موارد ممکن است دارو نیز تجویز شود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین (SAD) طیف وسیعی از رفتارها را نشان میدهند که به ترس شدید از طرد، شرمساری و حقارت مرتبط است. این رفتارها می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی آنها در زمینه های مختلف از جمله روابط، شغل و عزت نفس تأثیر بگذارد.
در اینجا برخی از رفتارهای رایج مرتبط با اختلال شخصیت دوریگزین SAD آورده شده است:
اجتناب از تعاملات اجتماعی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD تمایل دارند از موقعیت های اجتماعی که ممکن است شامل تعاملات نزدیک با دیگران باشد، مانند مهمانی ها، قرار ملاقات ها یا رویدادهای کاری، اجتناب کنند. آنها ممکن است از صحبت در جمع یا معرفی خود به افراد جدید بترسند.
ترس از انتقاد: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD از انتقاد یا طرد شدن به شدت می ترسند. آنها ممکن است از ابراز عقیده یا به اشتراک گذاشتن ایده های خود در محل کار یا مدرسه به دلیل ترس از قضاوت شدن خودداری کنند. آنها همچنین ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید یا به خطر انداختن خودداری کنند زیرا می ترسند شکست بخورند.
احساس بی کفایتی و حقارت: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD اغلب احساس می کنند که به اندازه کافی خوب نیستند یا اینکه چیزی برای ارائه به دیگران ندارند. آنها ممکنند خود را با دیگران مقایسه کنند و احساس کنند که همیشه کم می آورند. این احساسات منفی می تواند منجر به عزت نفس پایین و افسردگی شود.
حساسیت بیش از حد: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD بسیار به نظرات و انتقادات دیگران حساس هستند. آنها ممکن است کلمات یا اقدامات دیگران را به گونه ای تفسیر کنند که توهین آمیز یا انتقادی باشد، حتی اگر اینطور نباشد. این می تواند منجر به سوء تفاهم و درگیری شود.
مشکل در ایجاد روابط نزدیک: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD ممکن است در ایجاد و حفظ روابط نزدیک با دیگران مشکل داشته باشند. آنها ممکن است از صمیمیت عاطفی و فیزیکی بترسند و به دیگران اجازه ندهند که به آنها نزدیک شوند. این می تواند منجر به احساس تنهایی و انزوا شود.
ترس از شکست: افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید یا به خطر انداختن خودداری کنند زیرا می ترسند شکست بخورند. آنها ممکن است از موقعیت هایی که ممکن است شامل رقابت یا عملکرد در مقابل دیگران باشد، اجتناب کنند. این می تواند منجر به از دست دادن فرصت ها و محدود کردن پتانسیل آنها شود.
مهم است که توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD همه این رفتارها را نشان نمی دهند و شدت این رفتارها می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
علاوه بر این، رفتار افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین SAD ممکن است در موقعیت های مختلف و در طول زمان متفاوت باشد. آنها ممکن است در برخی موقعیت ها اجتماعی تر و در موقعیت های دیگر منزوی تر باشند.
اگر نگران هستید که شما یا کسی که می شناسید ممکن است به اختلال شخصیت دوریگزین SAD مبتلا باشد، مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشید. یک متخصص بهداشت روان مانند روانپزشک یا روانشناس می تواند به شما در تشخیص و درمان این اختلال کمک کند.
علائم اختلال شخصیت دوریگزین (Avoidant Personality Disorder – APD)
افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین، الگویی پایدار از ترس شدید از طرد شدن، شرمساری و تحقیر را نشان میدهند که منجر به اجتناب قابل توجه از تعاملات اجتماعی، روابط صمیمی و فعالیتهایی که مستلزم خطر یا قرار گرفتن در معرض قضاوت احتمالی دیگران است، میشود.
برخی از علائم کلیدی این اختلال عبارتند از:
- ترس شدید از طرد شدن، تحقیر، انتقاد یا تمسخر: این افراد اغلب تصور میکنند که دیگران آنها را دوست ندارند، درباره آنها قضاوت میکنند یا آنها را مسخره میکنند.
- تمایل به اجتناب از فعالیتهای اجتماعی: آنها ممکن است از حضور در جمع، مهمانیها، رویدادهای اجتماعی و گفتگو با افراد جدید دوری کنند.
- مشکل در ایجاد روابط صمیمی: آنها ممکن است از صمیمیت عاطفی با دیگران ترس داشته باشند و به دلیل ترس از صدمه دیدن یا طرد شدن، از ایجاد روابط نزدیک خودداری کنند.
- احساس کمبود عزت نفس و عدم کفایت: آنها اغلب خود را بیارزش، دوستنداشتنی و فاقد جذابیت میدانند.
- حساسیت شدید به انتقاد: هرگونه انتقاد یا بازخوردی منفی را به عنوان حمله شخصی تلقی میکنند و ممکن است به شدت آزرده خاطر شوند.
- تمایل به انزوا: آنها ممکن است بیشتر وقت خود را به تنهایی در خانه بگذرانند و از تعاملات اجتماعی دوری کنند.
- ترس از خطر یا امتحان کردن چیزهای جدید: آنها ممکن است از موقعیتهایی که مستلزم خطر یا قرار گرفتن در معرض قضاوت احتمالی دیگران است، اجتناب کنند.
- احساس تنهایی و انزوا: به دلیل اجتناب از تعاملات اجتماعی، ممکن است احساس تنهایی و انزوا کنند.
علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین APD ممکن است:
- در ابراز احساسات خود به دیگران مشکل داشته باشند.
- بیتفاوت یا بیاحساس به نظر برسند.
- در تصمیمگیری و قاطعیت مشکل داشته باشند.
- به شدت به یک یا دو نفر از افراد نزدیک خود وابسته باشند.
- در صورت عدم حضور افراد نزدیک خود، احساس اضطراب و ناامیدی شدید کنند.
توجه به این نکته مهم است که شدت علائم اختلال شخصیت دوریگزین APD میتواند در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است علائم خفیفی داشته باشند و بتوانند عملکرد نسبتاً عادی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتری داشته باشند که زندگی روزمره آنها را به طور قابل توجهی مختل کند.
اگر فکر میکنید که شما یا یکی از عزیزانتان ممکن است به اختلال شخصیت دوریگزین مبتلا باشید، مهم است که برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط مراجعه کنید. درمان معمولاً شامل روان درمانی، مانند رفتار درمانی شناختی (CBT)، و در برخی موارد دارو است. CBT میتواند به افراد مبتلا به اختلال شخصیت دوریگزین APD کمک کند تا الگوهای تفکر منفی خود را شناسایی و به چالش بکشند، مهارتهای مقابلهای سالم را توسعه دهند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند.
ریشه اختلال شخصیت دوریگزین (AvPD) به طور کامل شناخته شده نیست، اما به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی در آن نقش دارند.
عوامل ژنتیکی:
- مطالعات نشان داده است که AvPD در خانواده ها شایع تر است، که نشان می دهد ممکن است یک جزء ژنتیکی برای این اختلال وجود داشته باشد.
- برخی از تحقیقات نشان داده است که ژن های مرتبط با سیستم سروتونین مغز ممکن است در AvPD نقش داشته باشند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که در تنظیم خلق و خو، اضطراب و رفتار اجتماعی نقش دارد.
عوامل محیطی:
- تجربیات دوران کودکی، به ویژه آنهایی که شامل سوء استفاده، غفلت یا طرد شدن هستند، ممکن است خطر ابتلا به AvPD را افزایش دهد.
- والدینی که مضطرب، کنترل کننده یا انتقادگر هستند نیز ممکن است خطر ابتلا به AvPD را در فرزندان خود افزایش دهند.
عوامل روانی:
- برخی از کارشناسان معتقدند که اختلال شخصیت دوریگزین AvPD ممکن است راهی برای مقابله با اضطراب یا عزت نفس پایین باشد.
- افراد مبتلا به AvPD ممکن است از صمیمیت عاطفی و روابط نزدیک اجتناب کنند زیرا از طرد شدن، آسیب دیدن یا تمسخر می ترسند.
مهم است که توجه داشته باشید که هیچ علتی به تنهایی مسئول AvPD نیست. به احتمال زیاد ترکیبی از این عوامل در ایجاد این اختلال نقش دارند.
اگر فکر می کنید ممکن است دچار اختلال شخصیت دوریگزین AvPD باشید، مهم است که از یک متخصص بهداشت روان کمک بگیرید. درمان معمولاً شامل روان درمانی است که به شما کمک می کند تا الگوهای تفکر و رفتار خود را درک و تغییر دهید. در برخی موارد، دارو نیز ممکن است برای کمک به مدیریت علائم تجویز شود.